ต้นไม้ทนแดด กับต้นปักษาสวรรค์

ต้นไม้ทนแดด
ต้นไม้ทนแดด

ต้นไม้ทนแดด กับต้นปักษาสวรรค์

ต้นไม้ทนแดด กับต้นปักษาสวรรค์ (Bird of Paradise) เป็นพืชดอกเขตร้อนประเภทหนึ่งที่มีดอกทั้งปี นิยมใช้ตัดดอก หรือปลูกสำหรับเพื่อการตกแต่งสถานที่ตกแต่งสวน ความสวยของไม้อกที่มีชื่อเรียงนามเพราะแบบนี้ เป็นที่ชอบอกชอบใจคนที่รักดอกไม้มามากมายถัดมากแล้ว เนื่องแต่จุดเด่นของดอกเมื่อเวลาบานเต็มกำลัง จะมีลักษณะเหมือนนกเกาะที่ก้านดอกหรือกาบดอก บางคนก็จินตนาการมองเห็นเป็นนกที่กำลังบินอยู่บนฟ้า บ้างก็มองเห็นเป็นหัวนกที่มีหงอนหรือลักษณะผู้กระทำรีดนิ้วมือของหญิงสาวด้วยท่าทีที่อ่อนช้อย ก็ตามทีสายตาของแต่ละท่านที่จินตนาการต่างๆนาๆ

แม้กระนั้นก็ยังมีคนอีกเยอะแยะยังงงงันรวมทั้งหลงผิดมีความรู้สึกว่าต้นปักษาสวรรค์เป็นพืชดอกลักษณะเดียวกับธรรมรักษา(ก้ามกุ้ง ก้ามกั้ง รวมทั้งก้ามปู;Heliconia)เนื่องจากมีลักษณะดอกคล้ายกัน หากพินิจในทางของความสวยสดงดงาม ดอกธรรมรักษานั้นสู้ต้นปักษาสวรรค์มิได้ ราคาก็ถูกกว่า การปลูก การชุบเลี้ยงแล้วก็การขยายพันธุ์ก็ทำเป็นง่ายดายยิ่งกว่า ซึ่งตรงจุดนี้ก็อยากที่จะให้ทุกคนทำความเข้าใจเสียใหม่ให้ถูกตรงกันเป็น “ต้นปักษาสวรรค์”

เป็นพืชที่อยู่ในสกุล (Family) Strelitziaceae สกุล (genus) Strelitzia (พืชในตระกูลนี้และก็กล้วยพัดด้วย) ซึ่งต่างกับธรรมรักษาที่อยู่ในสกุล Heliconiaceae สกุล Heliconia อดีตสมัยพืชอีกทั้งสามจำพวกเป็นต้นปักษาสวรรค์ กล้วยพัด แล้วก็ธรรมรักษา จะอยู่ในสกุลเดียวกวันเป็น Musaceae ทั้งยังต้นปักษาสวรรค์แล้วก็ธรรมรักษาสามารถแบ่งย่อยเป็นจำพวก (species) ได้อีกซึ่งในช่วงเวลานี้จะเอ่ยถึงเฉพาะประเภทของต้นปักษาสวรรค์เพียงแค่นั้น

ก่อนจะชี้แนะเนื้อหาให้ลึกลงไปถึงจำพวกของต้นปักษาสวรรค์ พวกเรามาทำความรู้จักกับพืชดอกเขตร้อนที่มีชื่ออันเพราะว่า “ต้นปักษาสวรรค์” กันพื้นฐานก่อน

“ต้นปักษาสวรรค์” มีชื่อสามัญว่า Bird of Paradise มีบ้านเกิดเมืองนอนในแอฟริกาใต้ ต้นปักษาสวรรค์มีอยู่หลากหลายประเภท แต่ว่าที่นิยมนำมาปลูกกันมากมายมี 2 จำพวกเป็น Strelitzia reginae (ดอกสีส้ม) และก็ Strelitzia Nicolai (ดอกสีขาว)

ลักษณะทางวิชาพฤกษศาสตร์

ลักษณะต้น มี 2 จำพวกเป็น

  1. ประเภทที่ไม่มีลำต้นอยู่เหนือพื้นดิน ต้นเป็นหัวหรือเหง้าเจริญรุ่งเรืองอยู่ใต้ดิน มีแต่ว่าก้านใบรวมทั้งตัวใบโผล่ขึ้นมาแค่นั้น ก้านใบมีสีแดงคล้ำ โผล่ขึ้นมาเหนือดิน ใบเป็นใบลำพัง มีอิสรภาพแต่ว่ามักจับกลุ่มกันขึ้นเป็นกอ สูงโดยประมาณ 5-6 ฟุต ยกตัวอย่างเช่น Strelitzia reginae, Strelitzia parvifolia ฯลฯ
  2. จำพวกที่มีลำต้นอยู่เหนือพื้นดินเห็นได้ชัดเจน มีลำต้นสูง ใบเหมือนกล้วยพัด บางจำพวกมากถึง 30 ฟุต ใบยาว 6 ฟุต ประเภทนี้ในประเทศไทยปัจจุบันนี้ที่มีต้นใหญ่ๆรวมทั้งมีดอกหาดูได้ยาก เป็นต้นว่า Strelitzia Nicolai, Strelitzia alba ฯลฯ

ใบ มีสีเขียวเข้ม เนื้อใบเปราะแข็งกระด้าง มีเส้นใบย่อยขวางกับใบเป็นเส้นบรรทัดตามแนวเฉ ใบรูปรีขอบขนาน ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบสะอาดไม่มีจะ โคนใบเรียวสอบเข้าพบก้านใบ ก้านใบในช่วงต่อรับจากใบเป็นก้านมนกลม ในตอนเหนือดินราว 1 ฟุต ก้านใบจะแผ่แบนโค้งเข้าพบกันเป็นลักษณะกาบ ก้านใบยาวราวๆ 2-3 ฟุต ตอนใบยาวราว 1-2 ฟุต ขนาดใบกว้างราว 3-4 นิ้ว

ดอก ต้นปักษาสวรรค์จะเริ่มให้ดอกเมื่ออายุราวๆ 3-6 ปี แต่ว่าจะไม่มีดอกจนถึงมีใบอย่างน้อยที่สุดปริมาณ 10 ใบ เมื่อมีดอกต้นปักษาสวรรค์จะแทงก้านดอกเป็นลำกลมขึ้นมาจากกาบโคนใบ สูงมาเหนือกอดอกออกเป็นช่อในส่วนปลายของก้านดอก ดอกต้นปักษาสวรรค์ช่อหนึ่งๆจะมีดอกรวมอยู่ในกาบรองดอกเดียวกันตั้งแต่ 3-7 ดอก กาบรองดอกมีลักษณะเหมือนกาบของหัวปลี

สีของดอกแล้วก็กาบรองดอกนี้ในแต่ละจำพวกจะมีสีที่ไม่เหมือนกันออกไป ในดอกหนึ่งๆมีกลีบดอกไม้รูปใบหอกปลายแหลม 3 กลีบ กลีบหนึ่งๆยาวราว 2.5-3 นิ้ว เกสรตัวผู้มีลักษณะเหมือนลูกศรช่วงปลายสุดของท่อเกสรตัวผู้เป็นส่วนของเกสรตัวเมียซึ่งมีสีน้ำตาลอ่อนมองดูเหมือนรูปแบบของส่วนแหลมที่สุดของปลายลูกศรนั่นเอง ดอกต้นปักษาสวรรค์ ช่อหนึ่งๆเมื่อบานเต็มกำลังจะยาวได้ตั้งแต่ 4-8 นิ้ว ลักษณะการบานของต้นปักษาสวรรค์เหมือนนกเกาะหรือรูปแบบของผู้กระทำรีดนิ้วมือ ดอกจะบานจากโคนไปพบปลาย

เม็ด กลม เปลือกครึ้ม ผิวเรียบเป็นเงา

การขยายพันธุ์ แยกหน่อหรือเพาะจากเม็ด (หากปรารถนาปริมาณต้นมากมาย) กรรมวิธีการให้เม็ดผลิออกเร็วขึ้น โดยการนำเม็ดแช่น้ำร้อน 100°c ตรงเวลา 1 วัน ก่อนนำไปปลูก 7-10 วัน

ภาวะสภาพอากาศที่ถูกใจ ต้นปักษาสวรรค์ถูกใจขึ้นในที่ที่โล่งแจ้ง อยากแสงสว่างมากมายทั้งวัน ลมสงบปรารถนาน้ำในจำนวนที่เหมาะเจาะเจริญวัยก้าวหน้าในดินร่วนซุยคละเคล้าทรายที่มีการระบายน้ำดี รวมทั้งดินที่มีปุ๋ยอินทรีย์ ได้แก่ ปุ๋ยธรรมชาติหรือปุ๋ยคอก บ้าน

ประเภทของต้นปักษาสวรรค์

  1. Strelitzia augusta เป็นประเภทที่มีลำต้นสูงจากพื้นดินเหมือนกล้วยพัด (Ravenala) ลำต้นสูง 18-20 ฟุต หรือบางต้นมากถึง 300 ฟุต ใบยาว 4-6 ฟุต ใบกล้วยมักแตกเป็นริ้ว เพราะว่าถูกลมพัดตีใบแตก ช่อดอกใหญ่สั้น ติดกาบใบติดลำต้น มีกาบช่อดอกที่เรียกว่าbract หรือ spath .ใหญ่แข็งข้างในมีดอกสีขาว
  2. Strelitzia caudata เป็นพืชท้องถิ่นของประเทศรัสเซียและก็ทวีปแอฟริกาใต้ ลักษณะลำต้นคล้ายกับ S.augusta แม้กระนั้นกาบดอกมีสีชมพู ข้างในมีดอกสีขาว บ้าน
  3. Strelitzia Nicolai ลำต้นสูงเหมือน S.augusta และก็ S.caudata แม้กระนั้นมีกาบดอกสีแดง กลีบดอกไม้สีน้ำเงินอ่อนผสมขาว ช่อดอกออกจะใหญ่
  4. Strelitzia alba ประเภทนี้มีขนาดกอสูงได้ถึง 10 เมตรทีเดียวแม้กระนั้นช่อดอกกลับเล็กนิดนึง ดอกเป็นสีเหลืองอ่อนๆเกือบจะขาว กาบรองดอกเป็นสีขาวซีดๆ
  5. Strelitzia parvifolia ขึ้นเป็นกอใหญ่ กอไม่สูงมากเท่าไรนักโดยประมาณ 4 ฟุต ไม่มีลำต้นสูงพ้นพื้นดิน ใบกลมเหมือนกก ก้านดอกยาวยกตั้งชันขึ้นทำให้ดอกดูเด่น กาบดอกสีเหลืองตัวดอกสีเหลืองม่วง มียอดกลีบดอกไม้สีน้ำเงิน
  6. Strelitzia reginae เป็นพวกที่ไม่มีลำต้น แตกกอก้าวหน้า ก้านใบยาว ตัวใบกว้างมน ขอบของใบห่อเข้าข้างในบางส่วน กอสูงราว 3-5 ฟุต เติบโตช้า กาบใบมีสีเทาผสมเขียวแล้วก็ชมพูอ่อนๆใบดกเป็นเงาเส้นกึ่งกลางใบมีสีแดงหรือชมพูอ่อนๆดอกยกขึ้น มีก้านดอกยาว มักเป็นช่อดอกเดียวหรือมีสองดอกอยู่บนก้านเดียวกัน กลีบเป็นรูปเรือ สีส้มแก่ผสมม่วง กลีบในสีส้ม ปลายกลีบแหลมมีสีน้ำเงิน เมื่อเวลาบานสุดกำลังเหมือนนกเกาะที่ก้านดอกหรือที่กาบดอก
  7. Strelitzia kewensis เป็นจำพวกลูกผสมระหว่าง S.reginae กับ S.augusta ดอกมีสีเหลืองอ่อน ที่โคนกลีบสีชมพูอ่อน
ต้นไม้ทนแดด

ต้นปักษาสวรรค์เป็นพืชที่มีความงามโดยยิ่งไปกว่านั้นดอกจะมองคล้ายกับนกที่กำลังบินอยู่บนฟ้า พวกเราจะปลูกไว้เพื่อดูดอกของมันโดยเฉพาะอย่างยิ่ง ใบมีสีเขียวเข้ม ลักษณะรูปใข่ แม้กระนั้นส่วนปลายใบจะเรียวแหลมคล้ายกับหอก ใบยาวราวๆ 12-16 นิ้ว ตั้งอยู่บนก้านใบที่แข็งแรงยาวโดยประมาณ 17-18 นิ้ว นิยมนำมาปลูกในสวนหย่อมหรือแนวรั้วบ้าน คงทนถาวรก็เลยไม่มีความจำเป็นที่จะต้องดูแลมากมายฯลฯไม้เลี้ยงง่ายรวมทั้งอยากได้แดดตลอดวัน

ต้นปักษาสวรรค์ เป็นพืชมีดอก ดอกบางครั้งอาจจะออกเป็นดอกคนเดียว หรือเป็นช่อ ดอกออกมาจากโคนกาบใบ ก้านช่อดอกกลม มีกาบรองดอกรูปเรือรองรับดอกย่อย มีดอกทั้งปี ดอกเมื่อเวลาบานสุดกำลัง จะมีลักษณะเหมือนนกเกาะที่ก้านดอกหรือกาบดอก ถูกใจดินร่วนซุยผสมทราย ระบายน้ำได้ดิบได้ดี ความชุ่มชื้นสูง แดดรำไร มีดอกก้าวหน้าที่มีอากาศเย็น นิยมใช้ตัดดอก หรือปลูกเอาไว้สำหรับเพื่อการประดับสถานที่ตกแต่งสวน HOME

ลักษณะทางวิชาพฤกษศาสตร์

ต้นปักษาสวรรค์มีใบเป็นใบโดดเดี่ยว รูปหอกปนขอบขนาน เหมือนใบกล้วย ปลายใบแหลม วัวนมนถึงสอบ ขอบเรียบกว้าง 10 – 15 เซนติเมตร ยาว 30 – 60 เซนติเมตร ก้านใบยาว 30 -60 เซนติเมตร รอบๆช่วงต่อกับแผ่นใบกลมมน โคนก้านใบแผ่แบนเป็นกาบโอบรอบต้น จะเริ่มให้ดอกเมื่ออายุ 3 – 6 ปี ดอกมีทรงเหมือนนกที่กำลังกางปีก บางทีก็อาจจะออกเป็นดอกคนเดียว หรือเป็นช่อราว 3 -7 ดอก ออกมาจากโคนกาบใบ ก้านช่อดอกกลม บ้าน

มีกาบรองดอกรูปเรือรองรับดอกย่อย แต่ละดอกมีกลีบเลี้ยงรูปหอกแคบยาว 3 กลีบ รวมทั้งกลีบดอกไม้รูปลูกศร 2 กลีบ ส่วนปลายกลีบห่อชิดกัน มีเกสรเพศผู้แล้วก็เพศภรรยาอยู่ข้างใน ตอนท้ายสุดของลูกศรมียอดเกสรเพศเมียสีน้ำตาลยื่นออกมา เมื่อดอกบานสุดกำลังมีความยาว 8 – 12 เซนติเมตร ทยอยบานจากโคนช่อไปปลายช่อ ผลมีรูปรี จะแห้งและก็แตก ข้างในมีเม็ด 3 เม็ด รูปกลม มีเปลือกครึ้มสีดำ แก้การปลูกเลี้ยง